ලොව වටා විශ්මිත දේ කෙටියෙන් ගෙනෙන සිංහල විශ්වකෝෂය

Showing posts with label ග්‍රීක සාහිත්‍ය කථා. Show all posts
Showing posts with label ග්‍රීක සාහිත්‍ය කථා. Show all posts

පුරාණ ග්‍රීක ඉතිහාසයේ වැදගත් සිදුවීම් (Timeline of Ancient Greece )

පුරාණ ග්‍රීසිය - දෙවන කොටස


ඉතිහාසඥයන් පුරාණ ග්‍රීසියෙහි ඉතිහාසය කොටස් තුනකට බෙදා දක්වන ලදි. 

Greek Archaic Period (ක්‍රි.පූ 800 - ක්‍රි.පූ 480)

Greek Archaic Period (800 BC - 480 BC)
ක්‍රි.පූ 776 - පළමු ඔලිම්පික් තරගාවලිය පවත්වනු ලැබේ. සෑම අවුරුදු 4 කට වරක් ග්‍රීසියේ සියුස් දෙවියන් උදෙසා මෙම තරගාවලිය පවත්වනු ලැබේ.


ක්‍රි.පූ 757 - පළමු මෙසෙනියානු  යුද්ධය ආරම්භ වේ. මෙය වසර ගණනාවක් පුරා ස්පාටා හා මෙසෙනියා අතර යුද්ධයක් වනු ඇත

ක්‍රි.පූ 750 - හෝමර් විසින් ඉලියඩ් සහ ඔඩිසි ලිවීම ආරම්භ කරයි . මෙම කවි ග්‍රීක සාහිත්‍යයේ වඩාත්ම ජනප්‍රිය සාහිත්‍ය කෘතීන් දෙකක් බවට පත්ව වේ.


ක්‍රි.පූ 650 - ග්‍රීක පෞර රාජ්‍ය පාලකයන්ගේ බිහිවීම සිදුවේ. Cypselus කොරින්තියේ පළමු පාලකයා වේ.

ක්‍රි.පූ 621 - ඩ්රැකෝ නම් නීතිඥයා මරණයෙන් දඬුවම් පැමිණ විය හැකි වන ලෙස ඇතැන්ස් හි දැඩි නව නීති හඳුන්වා දෙයි. මේවා ඩ්රෝනියානු නීති ලෙස හඳුන්වයි.

ක්‍රි.පූ 600
- පළමු ග්‍රීක කාසි හඳුන්වා දෙනු ලැබේ.


පුරාණ ග්‍රීක කාසි
ක්‍රි.පූ 570 - පයිතගරස් උපත ලබයි . ඔහු විද්‍යාව, ගණිතය සහ දර්ශනය ආදී විෂයන්ගේ ප්‍රගමණයට විශාල සේවාවක් සිදු කළේය. ඔහුගේ  ජ්‍යාමිතිය පිලිබඳ පයිතගරස් ප්‍රමේය අදටද භාවිතා කරයි.


පයිතගරස්
ක්‍රි.පූ 508 - Cleisthenes විසින් ඇතන්ස්හිදී ප්‍රජාතන්ත්රවාදය හඳුන්වාදෙන ලදි. ඔහු ව්‍යවස්ථාවක් ස්ථාපිත කල අතර "ඇතිනියානු  ප්‍රජාතන්ත්රවාදයේ පියා" ලෙස හඳුන්වනු  ලබයි. මෙය ග්‍රීක සංස්කෘතියේ විශිෂ්ට ජයග්‍රහණයක් වේ. 


Greek Classical Period ( ක්‍රි.පූ 480 - ක්‍රි.පූ 323 )

ක්‍රි.පූ 490 - පර්සියානු රජෙකු වූ Xerxes විසින් ග්‍රිකයන්ට එරෙහි සටන අරඹයි 
Xerxes
ක්‍රි.පූ 490 - ග්‍රීකයන් සහ පර්සියානුවන් ග්‍රීක/පර්සියානු යුද්ධ වලදී සටන් කරයි. ක්‍රි.පූ. 490 දී මැරතන් සටන සහ ක්‍රි.පූ. 480 දී සලාමිස් සටන මෙහිදී සිදුවූ ප්‍රසිද්ධ සටන් දෙකකි. ග්‍රීකයන් ජයග්‍රහණය කල අතර පර්සියානුවන් පසු බැස්සේය.

ක්‍රි.පූ 480 - පර්සියානු හමුදාව සමග ස්පාර්ටන්වරුන් 300ක්  සටන් වැදුණු සුප්‍රසිද්ධ තර්මොපොලි සටන ( Battle of Thermopylae ) සිදුවේ.




ක්‍රි.පූ 468 - සොෆෝකලස් රඟ දැක්වීම සඳහා නාට්‍යය ලිවීම අරඹයි. ඉතා සුළු කාලයකදී නාට්‍ය කලාව ග්‍රීසියේ ජනප්‍රිය විනෝදාස්වාදය සපයන මාධ්‍යයක්  බවට පත් වේ.

ක්‍රි.පූ 461 - ස්පාටා සහ ඇතන්ස් අතර පළමු පෙලොපොනේසියානු යුද්ධය ආරම්භ වේ (ක්‍රි.පූ 461-446)


ක්‍රි.පූ 443 - ග්‍රේෂ්ට පාලකයෙකු වූ පෙරිකල්ස් ඇතන්ස්හි පාලකයා බවට පත්වේ. ( ක්‍රි.පූ 443 - 429 ) 

ක්‍රි.පූ 440 - ඇතන්ස්හි හොඳම නාට්‍යය සඳහා සුප්‍රසිද්ධ නාට්‍ය රචකයෙකු වන යුරිපීඩස් ප්‍රථම ත්‍යාගය දිනා ගනී.

ක්‍රි.පූ 432 - ඇතිනා දෙවගන වෙනුවෙන් පර්තිනන් දෙවොල ඇතන්ස් හි ඉදි කරණු ලබයි. අදටද මෙම ගොඩනැගිල්ල සුරැකිව පවතී 
 
පර්තිනන් දෙවොල

ක්‍රි.පූ 431 - ස්පාටා සහ ඇතන්ස් අතර දෙවන පෙලොපොනිසියානු යුද්ධ ආරම්භ වෙයි. වසර 27ක් පුරා ඇදුනු මෙම යුද්ධය අවසානයේ ක්‍රි.පූ 404 දී ස්පටාවරුන් ජයගනී.
 

ක්‍රි.පූ 399 - ප්‍රකට ග්‍රීක දාර්ශනිකයෙකු වූ සොක්‍රටීස් ඔහුගේ රැඩිකල් ඉගැන්වීම් නිසා මරණයට පත් කරන ලදී.
 

ක්‍රි.පූ 386 - ග්‍රීක දාර්ශනිකයෙකු  සහ සොක්‍රටීස් ගේ සිසුවෙකු වූ  ප්ලේටෝ, බටහිර ලෝකයේ ප්‍රථම උසස් අධ්‍යාපන ආයතනය "ඇකඩමි" ලෙස අරභයි.

ක්‍රි.පූ 384 - ඇරිස්ටෝටල් උපත ලබයි
 

ක්‍රි.පූ 359 - දෙවන පිලිප් ග්‍රීසියේ පාලකයා බවට පත් වේ 

ක්‍රි.පූ 356 - දෙවන පිලිප් රජුගේ පුත් මහා ඇලෙක්සැන්ඩර් උපත ලබයි  

ක්‍රි.පූ 342 - ග්‍රීක දාර්ශනික ඇරිස්ටෝටල් විසින් ඇලෙක්සැන්ඩර් හට අධ්‍යාපනය ලබා දීම  ආරම්භ කරයි.
 

ක්‍රි.පූ 336 - තම පියා වූ පිලිප් රජු ගේ මරණින් පසු මහා ඇලෙක්සැන්ඩර් රජ වෙයි.  



ක්‍රි.පූ 333 - මහා ඇලෙක්සැන්ඩර් ඔහුගේ විජයග්‍රහණයන් ආරම්භ කරමින් පර්සියානුවන් පරාජය කරයි
 

ක්‍රි.පූ 332 - ඇලෙක්සැන්ඩර් ඊජිප්තුව යටත් කරයි. ඊජිප්තුවේ ඇලෙක්සැන්ඩ්රියාව  නව අගනුවර ලෙස පිහිටුවා ගන්නා ඔහු ඊළඟ වසර කිහිපය තුළ තම අධිරාජ්‍යය පර්සියාවේ සිට ඉන්දියාව දක්වා ව්‍යාප්ත කරයි 




ක්‍රි.පූ 323 - මහා ඇලෙක්සැන්ඩර් බැබිලෝනියාවේ දී මරණයට පත්වේ 

Greek Hellenistic Period (ක්‍රි.පූ 323  - ක්‍රි.පූ 146 )


ක්‍රි.පූ 323 - මහා ඇලෙක්සැන්ඩර්ගේ  මරණයත් Hellenistic යුගය ඇරබේ. පුරාණ ග්‍රීක ශිෂ්ටාචාරයේ පරිහානිය ඇරබෙන අතර රෝම ශිෂ්ටාචාරය බලවත්ව වැඩෙයි.  

ක්‍රි.පූ 224 - රෝඩ්ස් හි සුවිසල් ප්‍රතිමාව භූමිකම්පාවකින් විනාශ වේ  


රෝඩ්ස් හි සුවිසල් ප්‍රතිමාව
ක්‍රි.පූ 146 - රෝමානුවන් ග්‍රීසිය යටත් කරගෙන එය තම රෝම අධිරාජ්‍යයට ඈදා ගනී 

ග්‍රීක ශිෂ්ටාචාරය ( Ancient Greek Civilization )


පුරාණ ග්‍රීසිය - පලමු කොටස 

පුරාණ ග්‍රීසිය යනු මීට වසර දහස් ගණනකට පෙර මධ්‍යධරණී ප්‍රදේශය පාලනය කළ ශිෂ්ඨාචාරයක් විය. මහා ඇලෙක්සැන්ඩර් යටතේ එහි උච්චතම අවස්ථාව විය. එකල ග්‍රීසිය යුරෝපයේ හා බටහිර ආසියාවේ බොහෝ ප්‍රදේශ පාලනය කළේය. ග්‍රීකවරුන් රෝමවරුන්ට පෙර බලවත්ව පැවති අතර රෝම සංස්කෘතියේ බොහෝ ලක්ෂණ ඔවුන් ග්‍රීකයන්ගෙන් ලබාගත් ඒවා විය.

ඉතිහාසඥයන් පුරාණ ග්‍රීසියෙහි ඉතිහාසය කොටස් තුනකට බෙදා දක්වන ලදි. 

1. Archaic Period - ක්‍රි.පූ. 800 දී ග්‍රීක ශිෂ්ටාචාරය බිහිවීමේ සිට ක්‍රි.පූ. 508 දී ප්‍රජාතන්ත්රවාදය හඳුන්වාදීම දක්වා වූ කාල පරාසය මිට අයත් වේ . ඔලිම්පික් උළෙලේ ආරම්භය හා හෝමර්ගේ ඔඩිසියස් සහ ඉලියඩ් කෘතීන් මෙකල බිහිවිය.

2. Classical Period - පුරාණ ග්‍රීසිය ගැන කතා කරන විට බොහෝ විට සලකනුයේ මෙම කාලය ගැනය. ඇතැන්ස්හි ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී පාලන ක්‍රමයක් ස්ථාපිත වීමත් සොක්‍රටීස් හා ප්ලේටෝ වැනි ශ්‍රේෂ්ඨ දාර්ශනිකයන්ගේ පහල වීමත් මෙකල සිදුවිය. එසේම ස්පාටා සහ ඇතන්ස් අතර යුධ ගැටුම් ද මේ අවධියේදී සිදුවිය. ක්‍රි.පූ. 323 දී මහා ඇලෙක්සැන්ඩර්ගේ මරණයත් සමග මෙම කාලය අවසන් විය.


3. Hellenistic Period - මහා ඇලෙක්සැන්ඩර්ගේ මරණයත් ක්‍රි.පූ. 146 දී රෝමය විසින් ග්‍රීසිය යටත් කර ගැනීමත් අතර අවසාන කාල පාරිච්චේදය මිට අයත් වේ 

බටහිරින් අයෝනියන් මුහුදටත් නැගෙනහිරින් ඊජියන් මුහුදටත් මැදිව මධ්‍යධරණී මුහුදට නෙරා පිහිටි අර්ධද්වීපය සහ ඊට දකුණින් ඇති ක්‍රීට දුපත ඇතුළු දුපත් සමුහය මුල් කරගෙන ග්‍රීක ශිෂ්ටාචාරය බිහිවිය. මෙම ශිෂ්ටාචාරයට අයත් දුපත් අතරින් විශාලතම් දුපත ක්‍රීට දිවයින වේ.



ග්‍රීක ශිෂ්ටාචාරය අරම්භ වීමට පෙර ක්‍රීට දිවයින මුල් කරගෙන පැරණි ශිෂ්ටාචාරයක් පැවතුනි.එය මිනොවන් ශිෂ්ටාචාරය ලෙස හැඳින්වේ.

අවට ප්‍රදේශවලින් විවිධ ජන කණ්ඩායම් පැමිණීම නිසා මිනොවන් ශිෂ්ටාචාරය පරිහානියට පත්විය.එසේ පැමිණි ජන කොටස් ඉන්දු යුරෝපියානු ජන කණ්ඩායම් ලෙස සැලකේ.එම ගෝත්‍ර සහ
ජන කොටස් කුඩා ගම්මාන පිහිටුවා ගැනීමෙන් ක්‍රි.පු 2000 පමණ වන විට ග්‍රීක ශිෂ්ටාචාරය ඇරඹිණි.   

ඉහත සඳහන් කල විවිධ ගෝත්‍ර සහ ජන කොටස් පිහිට වූ ගම් දියුණු වී නගර බිහිවිය. මෙසේ දියුණු වූ නගර ආශ්‍රිතව ක්‍රි.පු 700 පමණ වන විට නගර රාජ්‍යය (City-states) රැසක් බිහි විය. මෙම නගර රාජ්‍ය ක්‍රමය පෞර රාජ්‍ය ලෙස හැඳින්වුණු අතර



පුරාණ ග්‍රීසියේ බොහෝ ප්‍රදේශ පාලනය කළ ප්‍රධාන නගර දෙකක්  වූයේ  ඇතන්ස්(Athens) සහ ස්පාටා(Sparta) ය. ඔවුන් බොහෝ විට විරුද්ධවාදීන් ලෙස එකිනෙකා සමග සටන් කළහ. ග්‍රීක ඉතිහාසයේ සඳහන් වන පෙලොපොනේසියානු යුද්ධ (Peloponnesian wars) ලෙස හඳුන්වන්නේ මෙම නගර දෙක අතර වසර ගණනක් පුරා පැවති යුද්ධයයි. තවත් අවස්ථාවල දී ඔවුන් විදේශ ආක්‍රමණිකයන්ගෙන් ග්‍රීක ප්‍රදේශ ආරක්ෂා කිරීම සඳහා ඒකාබද්ධ විය.

නගර දෙකේ සංස්කෘතිය බෙහෙවින් වෙනස් විය. ස්පාටා වැසියන් යුද්ධය හා සටන් ක්‍රම පුරුදු පුහුණු කිරීමට මුලුමනින්ම පාහේ අවධානය යොමු කරන ලද අතර ඇතන්ස් වැසියන් කලාව සහ ඉගෙනුමට මුල් තැන දෙන ලදී.


ඇතන්ස් වැසියන්


ස්පාටා වැසියන්
ඊට අමතරව කොරින්ත්(Corinth),තෙබිස් (Thebes), ආර්ගෝස් (Argos), ඩෙල්ෆි (Delphi),රෝඩ්ස් (Rhodes) යන නගර රාජ්‍යය ද පැවතුනි. එම නගර රාජ්‍යය එකිනෙකාගෙන් වෙනස් ව පාලනය විය. මෙම රාජ්‍ය අතර ද වරින්වර සටන් ඇතිවිය.

නිරන්තර අභ්‍යන්තර  යුද්ධයන් හේතුවෙන්  කලක් බලවත්ව පැවති ස්පාටා, ඇතන්ස්, තීබ්ස් සහ කොරින්තියේ ආදී  රාජ්යයන් දුර්වල විය. මේ අතර ක්‍රි.පූ.338 දී උතුරු මැසිඩෝනියාවේ (උතුරු ග්‍රීසියේ) දෙවන පිලිප් බලයට පත්වූ අතර ඔහු ආක්‍රමණ මගින් ඇතන්ස්, තීබ්ස් ඇතුළු බොහෝ රාජ්‍යයන් යටත් කර ගත්තේය. ඔහුගේ මරණින් පසු රජ වූ මහා ඇලෙක්සැන්ඩර් ග්‍රීසියේ සිට ඉන්දියාව දක්වා ඊජිප්තුව ද ඇතුළුව තම අධිරාජ්‍යය ව්‍යාප්ත කිරිය.



මහා ඇලෙක්සැන්ඩර් ගේ මියයාමත් සමග ඔහු සතුව පැවතී අධිරාජ්‍යය ඔහුගේ සෙනෙවියන් අතර බෙදී ගියේය. ඉතා සුළු කලකදීම මෙම නව බෙදීම් අතර  සටන් ආරම්භ විය. 

මෙලෙස ග්‍රීකයන් පිරිහීමත් සමග ඉතාලියේ නව රෝමානු ශිෂ්ටාචාරය බලවත් වන්නට විය. කෙසේ හෝ බලවත් රෝමය ක්‍රි.පූ. 215 දී මැසිඩෝනියාව යටත් කර ගනිමින් ආරම්භ කල සටන තවත් වසර ගණනක දරුණු යුද්ධයන්ගෙන් පසුව අවසානයේ ක්‍රි.පූ 146 දී කොරින්ත් යටත් කර ගැනීමත් සමග අවසන් විය. ග්‍රීසිය සම්පුරණයෙන්ම රෝම අධිරාජ්‍යයට නතු විය 

අද බටහිර සංස්කෘතියේ පදනම බවට පත්ව ඇත්තේ පුරාණ ග්‍රීසියයි. ආණ්ඩුක්‍රමය, දර්ශනය, විද්‍යාව, ගණිතය, කලාව, සාහිත්‍යය මෙන්ම ක්‍රීඩාවට ද පදනම් වැටුනේ පුරාණ ග්‍රීසියෙනි.

ලොව ශ්‍රේෂ්ට පුද්ගලයන් රැසක් ඉපැරණි ග්‍රීසියෙන් බිහිවී ඇත . ඒ  අතර දාර්ශනිකයන් වන සොක්‍රටීස්, ප්ලේටෝ, ඇරිස්ටෝටල්, කවීන් වන ඊසොප්, හෙසියොඩ්,හෝමර්, ඉතිහාසඥයන් වන හෙරෝඩෝටස්  , විද්‍යාඥයන් වන ආකිමිඩිස්,යුක්ලීඩ්,හිපොක්‍රොටිස්,පයිතගරස් කැපී පෙනෙන පුද්ගලයන් වේ.ග්‍රීක ඉතිහාසයේ බිහිවූ ශ්‍රේෂ්ට නායකයන් ලෙස මහා ඇලෙක්සැන්ඩර්, ක්ලෙයිස්ටර්න්, ඩෙමොස්තිනස්, ඩරෙකෝ, පෙරිකල්ස් ආදීන් හදුන්වා දිය හැක     
Athens and Sparta

Read more at: http://www.ducksters.com/history/ancient_greece.php
This text is Copyright © Ducksters. Do not use without permission.
Alexander the Great

Read more at: http://www.ducksters.com/history/ancient_greece/decline_and_fall_of_ancient_greece.php
This text is Copyright © Ducksters. Do not use without permissio

ග්‍රීක ඔලිම්පියන් දෙවිවරු - 2 ( 12 Olympian Greek Gods )

7. ඇෆ්රෝඩයිටි (Aphrodite)


ආදරය,ලිංගිකත්වය සහ රුපශ්‍රියට අධිපති දෙවඟන වන්නේ ඇයයි. Zeus විසින් තම පියා වූ Cronus ගේ ජනේන්ද්‍රය කපා මුහුදට විසිකළ කොටසින් Aphrodite දෙවඟන බිහි වූවායයි ග්‍රීක සාහිත්‍යයේ සඳහන් වේ.

Aphrodite දෙවඟනගේ අත ගැනීමට දෙවිවරුන් අතර සිදුවීමට ගිය ආරවුල මැඩපැවත් වීමට Zeus විසින් ඇයව අවලස්සන  Hephaestus හට විවාහ කර දුන් බව සඳහන් වේ. එහෙත් ඉන් පසුවත් ඇයගේ අනියම් ඇසුරු කිහිපයක්ම පැවතුනි.

පරෙවියා, හංසයා සහ රෝස මල් සංකේත වේ.  

රෝමන් නාමය වන්නේ  Venus  ය. 

8. ඇතිනා (Athena)


ප්‍රඥානයට සහ යුද්ධයට අධිපති දෙවඟන වන්නේ ඇය යි. යුද්ධයන් හිදී බොහෝ විට ග්‍රීක වීරයන් හට මග පෙන්වීම ලබා දෙනනේ මෙම දෙවගන බව සඳහන් වේ .ඇගේ උපත පිලිබඳ ග්‍රීක සාහිත්‍යයේ අපුරු පුවතක් සඳහන් වේ . එනම් වරක් Zeus හට තද බල  හිස රුදාවක් සෑදෙන අතර එකවරම ඔහුගේ නලලෙන් Athena දෙව්දුව සම්පුරණයෙන් වැඩුණු සහ යුද අවි , ඇදුම් දරා මතුවූ බවයි.

රෝමන් නාමය වන්නේ  Minerva ය. 

9. ආටෙමිස් (Artemis)


දඩයමට,වනාන්තර සහ කදු වලට,සඳට සහ දුණු විදීමට අධිපති දෙවඟන ලෙස සැලකේ. තවද වන සතුන්ගේ, දරු ප්‍රසුතියේ සහ කන්‍යභාවයේ දෙවඟන ලෙසද සැලකේ.  ග්‍රීකයන්ගේ මහත් ආදරයට සහ ගෞරවයට පාත්‍රවූ දෙවඟනක් ලෙස සැලකේ. පියා Zeus වන අතර මව ටයිටන් දෙවඟනක් වූ Leto ලෙස සඳහන් වේ. Apollo නිවුන් සහෝදරයා වේ. 

ඉපැරණි ලෝක පුදුම වල සඳහන් වන එපිසස් හි ආටිමස් දේවස්ථානය (Temple of Artemis at Ephesus) ඇය වෙනුවෙන් ඉදි කරන ලද්දකි. 

රෝමන් නාමය වන්නේ  Diana ය.

10. ඇපලෝ (Apollo)


සුර්යාට,ආලෝකයට,සංගීතයට සහ අනාගත වාක්‍ය කීමට අධිපති දෙවියන් ලෙස සැලකේ. පියා Zeus දෙවියන් වන අතර මව Leto දෙවඟන වේ. Artemis දෙවඟන නිවුන් සහෝදරිය වේ. ඔහු Delos නම් ග්‍රීක දුපතේ උපත ලද බව සැලකේ.

මිනිසාට වෛද්‍ය විද්‍යාව ලබා දෙන ලද්දේ Apollo දෙවියන් බව සැලකේ. එමෙන්ම ඔහු සතු දුන්න සහ රිදී ඊතල විදීම මගින් නොයෙක් වසංගත රෝග පැතිර  වීමේ හැකියාවද ඒවා සුව කිරීමේ හැකියාවද  ඔහු සතු වේ.

ඔලිම්පස් හි පැවති දෙවියන්ගේ සාද වලිදී ,ඔහු සතු  lyre නම් තත් සංගීතය  භාණ්ඩය වාදනය කරමින් ගීත ගායනයට රුසියෙකු වූ බව ග්‍රීක සාහිත්‍යයේ සඳහන් වේ.

ඩොල්පින් සහ හංසයා ඔහුගේ පුජනිය සත්වයන් වේ .

රෝමන් නාමය වන්නේද Apollo යන්නයි. 


11. හර්මිස් (Hermes)


වෙළදාමට,සංචාරකයන්ගේ,සොරුන්ගේ,ක්‍රීඩාවන්ගේ,දේශ සිමා තරණයේ සහ කථිකත්වයට අධිපති දෙවියන් ලෙස සැලකේ. එමෙන්ම දෙවියන්ගේ පණිවිඩ කරු ලෙස ද සැලකේ. පියා Zeus වන අතර මව ටයිටන් ඇට්ලස් දෙවියන්ගේ දියණිය වූ Maia වේ.ඔහු එක දිනක් තුල පිළිසිදගෙන එදිනම උපත ලද බව සඳහන් වේ.

ඔහු සතු කපටි සහ සුක්ෂම හැකියාවන් යොදාගෙන  යම් අවස්ථාවන් හිදී මිනිසුන්ට උදව් කිරීමත් තවත් විටක විනෝදයට දෙවියන් මුලාකොට සතුටු වීමත් සිදු කල බව සදහන් වේ.

රෝමන් නාමය වන්නේ Mercury යන්නයි.   


12. හෆෙස්ටස් (Hephaestus) 



ගින්දරට, ලෝහ කර්මාන්තයට අධිපති දෙවියන් ලෙස සැලකේ. පියා Zeus ද මව Hera ද වේ. දෙවියන් අතර සිටි එකම අවලස්සන සහ අබ්බගාත දෙවියන් වූ බැවින් උපතේදීම Hera විසින් ඔලිම්පස් කඳු මුදුනින් පහලට විසිකළ බව සඳහන් වේ. කෙසේ නමුදු ඉන් දිවි බේරා ගත්  ඔහු ,පසුව Zeus  විසින් දෙවියෙකු ලෙස ඔලිම්පස් කඳු මුදුනට පිළිගන්නා ලදී.

 Aphrodite දෙවඟනගේ අත ගැනීමට දෙවිවරුන් අතර සිදුවීමට ගිය ආරවුල මැඩපැවත් වීමට Zeus විසින් ඇයව අවලස්සන  Hephaestus හට විවාහ කර දුන් බව සඳහන් වේ. එහෙත් ඉන් පසුවත් ඇයගේ අනියම් ඇසුරු කිහිපයක්ම පැවතුනි.

දෙවියන්ගේ සියලු ආයුද උපකරණ තනා දුන් කම්මල්කරුවා වන්නේ  Hephaestus ය. Cupid නම් දෙවියන්ගේ ඊතල ද ට්‍රෝජන් යුද්ධයේදී Achilles විසින් භාවිතා කල අයුධ ද මොහුගේ නිර්මාණ විය.   

රෝමන් නාමය වන්නේ Vulcan යන්නයි.   

ග්‍රීක ඔලිම්පියන් දෙවිවරු - 1 ( 12 Olympian Greek Gods )

ග්‍රීක සාහිත්‍යයට අනුව විශ්වය දෙවිවරු සහ දෙවඟනන්  විසින් ග්‍රීසියේ ඔලිම්පස් කඳු මුදුනේ සිට පාලනය කරනු ලබයි. මොවුන් හඳුන්වනු ලබන්නේ ඔලිම්පියන්ස් (Olympians) යන නාමයෙනි. ඔලිම්පියන්වරු බලයට පැමිනෙන්නේ ඔවුන්ගේ නායකයාවූ (Zeus) විසින් තම පියා වූ (Cronos) ඇතුලු ටයිටන්වරු (Titans) පරාජය කිරීමත් සමගමය.

ඔවුන් කවුරුන් දැයි සැකෙවින් පහත දැක්වේ.

1. සීයුස් (Zeus)

සියලු දෙවියන්ට වඩා බලවත් වූ දෙවියන්ගේ රජුය. ආකාශයට සහ වර්ෂාවට අධිපතිය. අකුණු සැර ඔහුගේ ආයුධයයි. 

මොහුගේ පියා ටයිටන්වරුන්ට අධිපති වූ Cronus වන අතර මව Rhea වුවාය. ඔහුට Poseidon, Hades නමින් වැඩිමහළු සොහොයුරන් දෙදෙනෙකු ද Hestia, Hera, Demeter නමින් වැඩිමහළු සොහොයුරින් තිදෙනෙකුද විය.  

හේරා (Hera) දෙවඟන බිරිඳයි. එහෙත් වෙනත් අනියම් සබඳතා රැසක්ම පැවති බව පැවසේ. බොරු කියන්නන්ට සහ පොරොන්දු කඩ කරන්නන්ට දඬුවම් ලබා දෙන්නේ ද සියුස් බව පැවසේ. ඕක් සහ අකුණු සැර සංකේත වේ.

රෝමන් නාමය වන්නේ Jupiter ය.

2. පොසෙයිඩන් (Poseidon)  


සියුස්ගේ සහෝදරයා මෙන්ම ඔහුට පසු බලයෙන් වැඩිම දෙවියන් ලෙස සැලකේ.මුහුදට අධිපති දෙවියන්ය. ඕෂන්ස් නම් ටයිටන්වරයාගේ මිනිපිරියවූ Amphitrite ඔහුගේ බිරිඳයි. මොහු කෝපවූ විට භූකම්පන ඇතිවන බව පැවසේ. 

ඩොල්පින් මත්සයින් විසින් රැගෙන යන රත්රන් රියක නැගී මහ මුහුදු සාගර තරණයට මහත් ප්‍රියතාවයක් දැක්වූ බව සඳහන් වේ.  

Poseidon හට ඔලිම්පස් කදු මුදුනේද , ගැඹුරු සාගර පතුලේ ද යන තැන් දෙකෙහිම මාලිගා තිබුන අතර සිය බිරිද සමග සාගර පතුලේ මාලිගාවේ වැඩි කාලයක් ගත කල බව පැවසේ.

තිශූලය අයුධයයි. අශ්වයා සහ ත්‍රිශූලය සංකේතවේ.
රෝමන් නාමය වන්නේ Neptune ය. 

3. හේඩීස් (Hedes)


හේඩීස් සියුස්ගේ  සහෝදරයා වීය. තම පියාණන්වූ  ක්රෝනෝස් පරාජය කිරීමෙන්  පසු ඔහු තම සහෝදරයින් වන  සියුස් සහ පොසෙයිඩොන් සමග බලය බෙදා ගැනීමට සටන් කිරීමට පෙලබුනි. බලයට ඉතා කෑදර වූ ඔහු අතිශයින් දරුණු වු දෙවි කෙනෙකු විය.

මොහු පාතාල ලොවෙහි එනම් අපායෙහි ජීවත් වූ අයෙක් බව සැලකේ.පොළව කැනීමෙන් ලබාගත් ඉතා වටිනා අනර්ඝ ලෝහමය ද්‍රව්‍යයන්  විශාල ප්‍රමාණයක් ඔහු සතු වී තිබුණි.එම හේතුව නිසාවෙන් ධනයට අධිපති දෙවියන්වූ  හෙඩීස්, තමන් සතු ධනය නිතරම වැඩි කරගැනීමට  මහත් සැලකිල්ලක් දැක්විය. 

තමුන් අදෘශ්‍යමාන කරවන හිස්වසුමක්ද  ඔහු සතු විය.නමුත් මොහු තමන් ජීවත් වූ පාතාලයෙන් එලියට පැමිණුනේ ඉතාම කලාතුරකිනි.
හෙඩීස්  ඉතා කෘර හා අනුකම්පා රහිත දෙවි කෙනෙක් වුවත් ඔහු චපල අයෙක් නොවුවේය.ඔහුගේ බිරිඳ වූ ප්ර්සිෆෝන් වද ඔහු විසින් පැහැරගෙන ආ එක් අයෙකි. හෙඩීස් මරණයේ දෙවියන් ලෙසද සලකනු ලබයි.

රෝමන් නාමය වන්නේ Pluto ය.

4. හේශියා (Hestia)


Hestia සියුස්ගේ  සහෝදරිය විය . ඇය කන්‍යාවියන්ට අධිපති දේවතාවියයි .

ඇය කිසිදා විවාහ නොවුන අතර සදාකල් කන්‍යා දෙව්දුවක් ලෙස සිටි බව පැවසේ. කාරුණික ගති ගුණ වලින් සමන්විත යයි සඳහන් වන ඇය කිසිවිටක වාද විවාද ,යුද්ධයන්ට හවුල් නොවුන අතර මෙනිසා දෙවිවරු අතර ආදරයටත් ගෞරවයටත් පත් විය  
ඇය නිවසෙහි උදුනට අධිපති දේවිය ද විය. ඉතිහාසයේ සඳහන් වන පරිදි අලුත උපන් දරුවකු නිවසට රැගෙන යාමට පෙර Hestia දේවතාවියගේ සංකේතයක් නිවසට රැගෙන යාම සිරිතක් විය.

රෝමන් නාමය වන්නේ Vesta ය 


5. හේරා (Hera)


හේරා  සියුස්ගේ  සොහොයුරිය මෙන්ම බිරිඳ ද වුවාය. හේරා  විවාහයට අධිපති දේවිය මෙන්ම ඇය විවාහක කාන්තාවන්  රැකබලා ගන්නා බව ග්‍රීක ඉතිහාසයේ සඳහන්වේ.

සියුස් කොවුළකු ලෙස වෙස් ගෙන සිටි අවස්තාවකදී හේරා රවටා ඇය සමග යහන්  ගතවූ බව ග්‍රීක මිත්‍යා කතාවල සඳහන් වන අතර මෙම ලැජ්ජාව වසන් කරගැනීමට සියුස් සමග විවාහ වීමට හේරාට සිදුවී තිබුණි. හේරා නිතරම සියුස් සමග අඩදබර ඇති කරගත් අතර අගේ මුල් දරු පිළිසිඳ ගැනීම් ද අසාර්ථක විය.

සියුස්ගේ උඩගුකම අනෙකුත් දෙවියන්ටත් කරදරයක් වූ අතර හේරා ඔවුන්ගේ උදවුද ගෙන සියුස් දෙවියන්ව මත්ද්‍රව්‍යකින් සිහි නැති කොට සයනයක ඉතාම තදින් ගැට ගසන ලදී.නමුත් එම දෙවියන් අතරද වූ විවාදයකින් සියුස්ට පක්ෂපාතී දෙවියන් ජයග්‍රණය කිරීම නිසා  සියුස්ව නැවත නිදහස් කිරීමට සිදු වුනි.

අනෙකුත් දෙවියන් සියුස් ඉදිරියේ අභයදානය ඉල්ලා දණ නැමුහ.
පසුව කෝපයට පත් සියුස් හේරා දෙවියව  අහසෙහි යකඩ දම්වැල් වලින් එල්ලා තැබූ බව කියවේ.ඇය නොනවත්වාම වේදනාවෙන් විලාප තැබීම උහුලාගත නොහැකිව සියුස් විසින් ඇයව නිදහස් කරන ලදී.නමුත් දිගින් දිගටම ඇය සියුස්ගෙන් පලිගැනීමට අවශ්‍ය වූ  හේරා ඇතැම් විට සියුස්ගේ ඉදිරි සැලසුම් දැනගෙන ඔහුට කුමන්ත්‍රණ කරමින් හා  ඔහු රවටමින් පරාජය කරවීමට සමත් වුවාය.

ඇය ඉතා  පූජනීය සතුන් ලෙස ගවයා  හා මොනරා සැලකූ බව සදහන් වේ. ඇගේ ප්‍රියතම නගරය Argos වේ.

රෝමන් නාමය වන්නේ Juno ය 

6. ඒරස් (Ares )


Ares සියුස්ගේ හා හේරාගේ පුත්‍රයා විය. දෙමාපියන් දෙදෙනාම ඔහුට අකමැති විය. මිනීමැරුම් සිදුකරමින් ලේ තවරාගෙන ඇති ඔහු යුද්ධයට අධිපති දෙවියා වන අතර දෙවියන් සහ මිනිසුන් අතර එතරම් ප්‍රසාදයට පත් නොවූ චරිතයක්  ලෙස ග්‍රීක ඉතිහාසයේ සහදන් වේ. 

ඔහුගේ පක්ෂියා ගිජුලිහිණියා වන අතර  ඔහුගේ සත්ව බල්ලා වේ.

රෝමන් නාමය වන්නේ Mars ය.

ඉතිරිය මීලග ලිපියෙන් බලාපොරොත්තු වන්න. 

දෙව් ලොව සටන ( Titanomachy )

(ග්‍රීක සාහිත්‍ය කථා - 3) 

තම පියා වූ යුරේනස් (Uranus) බලයෙන් පහකර දෙව්ලොව පාලනයට පත් වූ ක්රෝනස් (Cronus) තම සහෝදරිය වූ  රියා (Rhea) සමග විවාහ වූ අතර ඔවුනට දාව  Hera, Demeter, Hestia, Poseidon, Hades සහ Zeus ලෙස දරුවන් හයක්ද උපත ලැබීය. "ඔලිපිම්පියන්" දෙවිවරු (Olympians) ලෙස මොවුන් හදුන්වයි.


කෙසේ වුවද ක්රෝනස් (Cronus) තමා  තම පියා බලයෙන් පහ කර සේම තම දරුවෙකුගෙන්ද තමාට එම ඉරණම ඇත වේ යි බිය විය.ඒ නිසා ඔහු තමාගේ දරුවන්ද උපත ලද විගස ගිල දැමීම සිදු කෙරිණි.මෙයට බිරිද වූ රියා (Rhea) බලවත් කම්පාවට පත් වූ අතර තම බාලම  දරුවා වූ සීයුස් (Zeus) මෙයින් ගලවා ගැනීමේ අරමුණින් තම ස්වාමියා වූ ක්රෝනස් (Cronus ) හට Zeus වෙනුවට විශාල පාෂාණයක්  ගිල දැමීමට සලස්වන ලදී.

ඉන් අනතුරුව රියා (Rhea) කුඩා සීයස්ව ( Zeus ) ආරක්ෂාව සදහා ක්‍රීට් දූපතට පිටත් කර යැවුනි. එහිදී Amaltheia නම් එළු දෙනක් කුඩා zeus  රැකබලා ගත් අතර, පරවියන් දිව්‍යමය ආහාරද (Ambrosia) උකුස්සන් පානය කිරීමට දිව්‍යමය පානයක් වන  Nectar ද ගෙන එන ලදී,

වැඩිවියට පත් වූ සීයුස් තම අනන්‍යතාවය සඟවාගෙන තම පියා  වූ ක්රෝනස්ගේ මත් පැන් බෙදන්න බවට පත් විය.එහිදී මෙටිස් (Metis) නමැති ටයිටන් දෙවුදුගේ (ඇය පසුව සීයුස්ගේ පළමු බිරිද බවට පත් විය.) උදව් ඇතිව වයීන්  සහ අබ මිශ්‍රණයක් ක්රෝනස්ට පානය කිරීමට සලසවන ලදී. එමගින් ඇතිවූ වමනයත් සමග ඔහු විසින් ගිල දමන ලද දරුවන් 5 දෙනාම ඉවතට පැමිණෙන ලදී.

තම සහෝදර සහෝදරියන්ද එකතු කරගත් Zeus තම පියා ඇතුළු ටයිටන්වරුන්ට එරෙහිව සටන ඇරඹීය. මෙතෙක් කලක් Tatarus හි සිරකර සිටි Hecatonchires සහ  Cyclopes වරුන්ද, Zeus මුදවා ගත් අතර ,ඔවුන්ගේ සහයද Zeus  ඇතුළු ඔලිම්පියන්වරුන් හට ලැබුණි. 

Hecatonchires විශාල කදු කඩා වේගයෙන් ටයිටන්වරුනට දමා ගැසූ අතර Cyclopes, Zeus ගේ ප්‍රබල අවිය වූ  අකුණු සැරය (Thunderbolts) සාදා  දෙන ලදී. Giants ටයිටන්වරුන්ගේ සහයට සටන් කල අතර, ටයිටන්වරු අතරින් Themis සහ  Prometheus යන දෙදෙනා පමණක් ඔලිම්පියන්වරුන්ට සහයට සටන් කලෝය.

දස වසරක් පුරාවට සටන් පැවති අතර අවසානයේ Zeus ඇතුළු ඔලිම්පියන්වරුන්ට ජය අත්වුණි. Cronus ඇතුළු ටයිටන්වරු Tatarus හි සිරගත කෙරිණි. එහි මුරට බිහිසුණු Hecatonchires යොදවන ලදී. ඉන් පසු Zeus  ඇතුළු ඔලිම්පියන්වරු විශ්වයේ පාලනයට පත් විය.

ග්‍රීක දෙවියන්ගේ බිහිවීම ( Age of the Gods )

( ග්‍රීක සාහිත්‍ය කථා - 2 )

ග්‍රීක පුරාවෘත්ත වලට අනුව ලෝකයේ ඉතිහාසය කොටස් 3කට බෙදා දැක්විය හැක. එනම්

1.දෙවියන්ගේ බිහිවීම සහ විකාශනය (Theogonies,"births of gods")
මෙම කාලපරිච්චේජය මගින් ලෝකයේ, දෙවියන්ගේ සහ මිනිස් වර්ගයාගේ මූලාරම්භය පිළිබඳව සඳහන්වේ.

2.දෙවියන් සහ මිනිසුන් (Mortals) එකිනෙකා සමග සම්බන්ද වන කාලපරිච්චේදය.
මෙමගින් දෙවියන්, දෙවි-මිනිස් දෙමුහුන් (demigods) සහ මිනිසුන් (mortals) අතර පැවති විවිද අන්තර් සම්බන්ධතා පිලිබඳ කතා කෙරේ.

3. ග්‍රීක වීරයන්ගේ කාලපරිච්චේදය.
මෙම පරිච්චේදයේදී දෙවියන් පිලිබඳ කතා කිරීම ඉතා අල්ප වන අතර විවිද ග්‍රීක වීරයන්ගේ පුරාවෘත දිග හැරේ. මේවා අතරින් විශිෂ්ථම නිර්මාණය ලෙස සැලකෙන්නේ අවසාන වශයෙන් ලියැවුන Trojan War පිලිබන්ද කතා පුවතයි. සමහරුන් මෙම Trojan War පිළිබඳ ලියැවුන කාලය 4 වන පරිච්චේදය ලෙසද සලකයි

මේවාට අමතරව Hesiod ගේ "Works and Days" කෘතියට අනුව දෙවියන් විසින් මිනිස් වර්ගයාගේ නිර්මාණය Golden,Silver,bronze සහ iron ලෙස අවධි 4 කට බෙදා ඇත.

ග්‍රීක දෙවියන්ගේ බිහිවීම (Age of the Gods)

Hesiods ගේ "Theogony" කෘතියට අනුව පලමුව ලෝකයේ පැවතෙන්නේ Chaos නමින් හැඳින්වෙන ශූන්‍යතාවයයි. Chaos තුලින් පලමු දෙවිවරු 5 දෙනාගෙන් කෙනෙකු ලෙස සැලකෙන Gaea (Mother Earth) ගේ පහල වීම සිදුවිය. ඇය ජීවයෙන් සහ බලයෙන් පරිපූරණ වූ අතර පෘතුවිය මත උස් කඳු (Mountains), ගංගා, ඇළ දොළ, සාගර ( Pontus), පහත් බිම් නිර්මාණය කරන ලදි. ඉන් අනතුරුව Tartarus (the underworld), Erebus (the darkness that covers the underworld), Nyx (darkness that covers Earth), and Eros (Love). යන ඉතිරි දෙවිවරු සතර දෙනාගේ පහල වීම සිදුවිය.

Gaea සහ Tartarus එකතුව Typhoeus(Typhoon) නම් හිස් සියයකින් යුතු ගිනි පිම්බින විශාල බියකරු සත්වයා නිර්මාණය කරන ලදි.(මොවුන් පිලිබඳ විස්තර ඉදිරියේ දී බලාපොරොත්තු වන්න.) Erebus සහ Nyx ගේ එකතුවෙන් Aether (the Atmosphere) සහ Hemera (the Day). බිහිවිය.

පිරිමි පාර්ශවයක් නොමැතිවම Gaea විසින් Uranus (the Sky) බිහි කරන ලදි. පසුව Gaea  සහ Uranus පෙම්වතුන් බවට පත්වුන අතර මොවුන් විශ්වය මත බිහිවූ පලමු පෙම් යුවල ලෙස සැලකේ. 


Uranus / Gaea

මොවුන්ගේ එකතුවෙන් ටයිටන්වරු (Titans) 12ක් බිහිවිය. එනම්  Coeus, Crius, Cronus, Hyperion, Iapetus, Oceanus ලෙස පිරිමි ටයිටන්වරු 6 කුත්  Mnemosyne, Phoebe, Rhea, Theia, Themis, and Tethys ලෙස ගැහැණු ටයිටන්වරු 6 ක් වන ලෙසය.මීට අමතරව එක් ඇසක් පමණක් ඇති දැවැන්තයන් වන Cyclopes වරු 3ක් සහ අත් සියයක් ඇති දැවැන්තයින්වන Hecatonchires වරු 3ක් ද ඔවුනට දාව උපත ලැබීය.



කෙසේ වුවද Uranus තම දරුවන්වූ Cyclopes වරුන්ට සහ Hecatonchires වරුන්ට කැමැත්තක් නොදැක්වීය. එබැවින් ඔහු විසින් ඔවුන්ව අල්ලා Tatarus හි සිර කරන ලදි. මෙයට මව වූ Gaea කෝපවූ අතර තම බාලම සහ නිර්භීතම පුත්‍රයාවූ Cronus යොදා ගෙන Uranus නිදා සිටියදී ඔහුගේ ප්‍රජනන ප්‍රදේශය කපා මුහුදට විසි කරන ලදි. 


Cronus තම පියා වූ Uranus ට පහර දෙන සිතුවමක්
මින් ගලා ගිය රුධිරයෙන් Giants ,  Erinyes (Furies) සහ  Meliai (ash tree nymphs) යන ග්‍රීක මිත්‍යා වල එන චරිතවල බිහිවීම සිදුවිය. තවද මුහුදට වැටුන කොටස මගින්  Aphrodite දෙවඟන්ගේ බිහිවීම සිදුවිය. මෙයත් සමග Cronus ගේ නායකත්වයෙන් ටයිටන්වරු (Titans) දෙව්ලොව පාලනයට පත්විය.


Cyclopes
Zeus ප්‍රමුඛ ඔලිම්පියන්වරුගේ (Olympians) උපත මීලඟ ලිපියෙන් බලාපොරොත්තු වන්න.

ග්‍රීක සාහිත්‍ය කථා (Greek Mythology)

*** 1 කොටස ***

ලෝක සාහිත්‍ය ඉතිහාසය ගත් කල ග්‍රීක සාහිත්‍යයට ප්‍රමුඛ ස්ථානයක් හිමිවේ. පුරාණ ග්‍රීක වැසියන් තමන්ට තේරුම් ගැනීමට නොහැකිවූ වර්ෂාව, විදුලි කෙටීම්, මුහුද, ඇල දොල  වැනි නොයෙකුත් ස්වභාවික සංසිද්ධීන්, විශ්වයේ (ජීවයේ) ආරම්භය වැනි දේ විස්තර කිරිමට ගත් උත්සාහය  ග්‍රීක සාහිත්‍යයේ උපත ලෙස සැලකේ.

එය Zeus , Athena,Apollo,Hedes  ආදී දෙවිවරුන් , දෙවඟනන් ගෙන්ද, Heracles(Hercules), Hector, Achilles, Odysseus  ආදී වීරයන්ගෙන් ද, Cyclopes, Centaur, Unicorn, Giants ආදී  අද්භූත මනක්කල්පිත සතුන්ගෙන් ද, Andromeda ,Pandora, Helen, Europa  ආදී කාන්තා චරිත කතා වලින් පිරුණු ඉතා සිත්ගන්නා සුලු සාහිත්‍යකි.

Olympian God Zeus
දැනට සඳහන් වන පැරණිම ග්‍රීක වීරකාව්‍යයන් දෙකක් වන Homer ගේ ඉලියඩ් (Iliad) සහ ඔඩෙසි (Odyssey) මගින් සුප්‍රසිද්ධ Trojan War  සහ ඊටපසු ඇති වූ ප්‍රතිවිපාක ඇතුලත් කාල පරිච්චේදය විස්තර කෙරේ. එයට සමකාලීනයෙකු වූ Hesiod විසින් රචිත  Theogony (Origin of the Gods) සහ  Works and Days යන කාව්‍යය මගින් විශ්වයේ උපත, බලගතු දෙවියන්ගේ ඇතිවීම (Titans, Olympians) සහ ඔවුන්ගේ විකාශනය, මිනිසා ඇතුලු සත්වයන්ගේ උපත සහ මිනිසාගේ දුකෙහි උපත (Prometheus, Pandora) ආදී බොහෝ කරුණු විස්තර කෙරේ. මීට අමතරව එකල ලියවුනු බොහෝ පොත්ද ග්‍රීක සාහිත්‍යයේ ප්‍රගමනයට හේතු විය.
Centaur
ග්‍රීක සාහිත්‍යය ඇසුරෙන් නිපැයුණු " Clash of the Titans" , Wrath of the Titans , Percy Jackson , The Trojan Wars ආදී චිත්‍රපට මෙන්ම Hercules ආදී ටෙලි කතා මාලා ඔබ නරඹා ඇත්නම් මෙම ග්‍රීක සාහිත්‍යයේ අපූර්වත්වය ඔබට අමුතුවෙන් පැවසීම අවශ්‍ය නොවේ.

ග්‍රීක සාහිත්‍යයේ චරිත මෙන්ම සිද්ධීන් බොහොමයක් රෝම සාහිත්‍යයේද දක්නට ලැබෙන අතර එවා වෙනත් නම් වලින් ඔවුන් හඳුන්වනවා. (උදා: ග්‍රීක : Zeus. රෝම : Jupiter /  ග්‍රීක Hercles. රෝම : Hercules ) . ඉදිරි ලිපි මහින් ග්‍රීක සාහිත්‍යයේ එන රසබර තොරතුරු ඔබට ගෙන ඒමට බලාපොරොත්තු වෙන අතර එමගින් ග්‍රීක සාහිත්‍ය පිලිබඳ අවබෝධයක් ලබා දීමට හැකිවෙතැයි සිතනවා.